कोलकाता : वृत्तसंस्था
संगीत क्षेत्रात विख्यात असलेले उत्साद रशिद खान यांचे आज निधन झाले. वयाच्या ५५ व्या वर्षी त्यांची प्राणज्योत मालवली. संगीत सम्राट अशी ओळख असलेले उस्ताद रशिद खान हे गेल्या काही दिवसांपासून कर्करोगाशी झुंज देत होते. ही झुंज अखेर अपयशी ठरली. कोलकाता येथील खाजगी रुग्णालयात त्यांना अतिदक्षता विभागात ठेवण्यात आले होते. उपचारादरम्यान त्यांचे निधन झाले. त्यांच्या पश्चात पत्नी, दोन मुले आणि मुलगी असा परिवार आहे.
पश्चिम बंगालच्या मुख्यमंत्री ममता बॅनर्जी यांनी यासंदर्भात बोलताना आम्ही त्यांना वाचविण्याचे पूर्ण प्रयत्न केले. पण उपचारादरम्यान त्यांची प्राणज्योत मालवली. आज दुपारी ३.४५ च्या सुमारास त्यांनी अखेरचा श्वास घेतल्याचे डॉक्टरांनी सांगितले. मुख्यमंत्री ममता बॅनर्जी यांनी उस्ताद रशिद खान यांच्या निधनाबाबत शोक व्यक्त केला. त्यांच्या निधनामुळे संगीत विश्वात मोठी पोकळी निर्माण झाल्याचे म्हटले. त्यांच्या निधनाचे वृत्त क्लेशदायक आहे, असे ममता बॅनर्जी म्हणाल्या.
उस्ताद रशिद खान यांच्यावर उस्ताद आमिर खाँ आणि भीमसेन जोशी यांच्या गायकीचा प्रभाव होता. एका मुलाखतीत उस्ताद रशिद खान यांनी पंडित भीमसेन जोशींची खास आठवण सांगितली होती. मला साक्षात पंडितजींसह गाणे म्हणायची संधी मिळाली. आमची जुगलबंदी चांगलीच रंगली होती, असे म्हटले होते.रामपूर सासवान घराण्याचे प्रसिद्ध गायक म्हणून उस्ताद रशिद खान यांची ख्याती होती. शाहिद कपूर आणि करीना कपूर यांच्या जब वी मेट या चित्रपटातील आओगे जब तुम ही बंदिश उस्ताद रशिद खान यांनी गायली होती. जी खूप लोकप्रिय झाली. माय नेम इज खान, राझ ३, मंटो आणि शादी में जरूर आना यांसारख्या चित्रपटांमधील गाणीदेखील उस्ताद रशिद खान यांनी गायली आहेत.
उत्तर प्रदेश येथील बदाऊन येथे जन्मलेले रशिद खान हे उस्ताद गुलाम मुस्तफा खान यांचे पुतणे होते. त्यांनी सुरुवातीचे प्रशिक्षण त्यांचे आजोबा उस्ताद निसार हुसेन खान (१९०९-१९९३) यांच्याकडून घेतले. रशिद खान हे उस्ताद रामपूर-सहसवान घराण्याचे गायक होते. त्यांनी वयाच्या ११ व्या वर्षी पहिला स्टेज परफॉर्मन्स दिला होता.राशिद खान यांना पद्मश्रीसह संगीत नाटक अकादमी पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले आहे. तसेच सर्वोच्च नागरिक पुरस्कार पद्मभूषणदेखील त्यांना प्रदान करण्यात आला आहे.
३ दशकांहून अधिक
काळ संगीत सेवा
उस्ताद रशिद खान यांनी मागच्या तीन दशकांहून अधिक काळ शास्त्रीय संगीताची सेवा करत आपल्या गायकीतून प्रचंड लोकप्रियता मिळवली. बॉलीवूडमधील अनेक चित्रपटांसाठी त्यांनी गाणी म्हटली होती. त्यात जब वी मेट मधील ‘आओगे जब तुम साजना’ ही बंदिश आजही आपल्या स्मरणात आहे.
